HABERLER

Dr. Sadık Top’un Kaleminden: Beslenme Alışkanlığının Kronik Hastalıklarla ilişkisi-2

Her yıl dünyada 17 milyon kişi kalp-damar (kardiyovasküler) hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Amerika Birleşik Devletleri(ABD) başta olmak üzere Batı toplumlarında ve ülkemizde kalp-damar hastalıkları en çok öldüren hastalıkların başında yer almaktadır. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de koroner kalp hastalıklarından ölümler yüzde 43 oranıyla ilk sırada yer alıyor. Türkiye'de yaklaşık 2 milyon koroner kalp hastası bulunuyor ve bu hastaların yılda 130 bini ölüyor.

Koroner kalp hastalıklarının gelişiminde genetik yatkınlık (irsiyet), yüksek tansiyon, sigara ve alkol kullanımı, şişmanlık ve diyabet (şeker hastalığı), gerilimli (stress) yaşam koşulları gibi birçok kişisel ve çevresel faktör rol oynar. Çevresel faktörlerden biri de beslenme alışkanlığıdır. Dünya nüfusunun önemli bir bölümü yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşan hastalıklarla mücadele ederken, Batı toplumlarında obezite (aşırı şişmanlık), kanser ve kalp –damar hastalıkları gibi aşırı ve dengesiz beslenmeyle ilişkili kronik hastalıklar önemli bir sağlık sorunu olmayı sürdürüyor.

Dünyanın değişik yerlerinde yapılan çok sayıdaki çalışmada koroner kalp hastalıklarıyla diyet alışkanlığı arasında kuvvetli bir ilişki olduğu kanıtlanmıştır. Çeşitli toplumlardaki koroner kalp hastalıklarının görülme sıklıkları incelendiğinde, Kuzey Avrupa ülkelerinde daha fazla görülmesi, Asya ve Akdeniz ülkelerinde daha az sıklıkta görülmesi beslenme kültürlerine bağlanmıştır. Besinle kırmızı et, rafinerize gıda ve doymuş yağ asitlerinin fazla alınımı kalp-damar hastalığı riskini artırmaktadır. Kısacası, kişiler ancak yeterli ve dengeli beslendiklerinde "sağlıklı beslenme” davranışından söz edilebilir.

Koroner Damar Nedir?

Vücudumuzun yapıtaşları olan hücrelerin canlılığını koruyabilmeleri ve görevlerini yapabilmeleri için besin maddelerine ve oksijene gereksinimleri vardır; bunlar hücrelere kan ile ulaştırılır. Kan ise hücrelere atardamarlar (arter) yolu ile taşınır. Kanın atardamarlara pompalanması işini kalbimiz yapar. Her organ gibi kalbin de beslenmesi gereklidir. Kalbin kendisini besleyen damarlara “koroner damar” (koroner arter) denmektedir. Koroner damarlarda olabilecek hastalıklar doğrudan kalbin çalışmasını ve verimini etkileyeceğinden dolayı hayati öneme sahiptir. Kalp-damar hastalıkları arasında en çok görülen ve en önemli olanı “ateroskleroz”dur. Aterosklerozda koroner damarlarda yer yer kolesterol, kalsiyum, kan hücreleri ve daha başka bir takım maddeler birikerek buralarda darlıklar ve tıkanıklıklar oluştururlar. Tıkanıklığa neden olan tortu yumru gibi, yumuşak sarımsı bir birikimdir. Orta boy ve büyük arterlerin daralmasına ya da tıkanmasına neden olan bu tortuya “aterom” veya “plak” denilir.